دندانپزشکی اطفال چیست؟
شاخه‌ای از دندانپزشکی که در آن به ارائه مراقبت‌های درمانی، بهداشتی و با تاکید بر مسائل درمانی و پیشگیری کودکان از بدو تولد تا بزرگسالی را به همراه دارد، دندانپزشکی کودکان می‌گویند. در دندانپزشکی کودکان، اقدامات بسیاری بر روی دندان کودک توسط دندانپزشک متخصص کودکان صورت می‌گیرد، که این اقدامات به شرح زیر می‌باشد.
- بررسی دقیق رشد دهان و دندان کودک و نوجوان
- پیشگیری از بروز صدمات احتمالی
- هدایت و راهنمایی کودک و نوجوان در برخی از مسائل همانند مسواک زدن و …
- بررسی اصولی مشکلات جسمی مرتبط با ناتوانی رفتاری و پزشکی
دندانپزشک کودک در حوزه‌های بالا به کودک در سنین بسیار پایین و همچنین خانواده او آموزش‌های لازم را داده و از بروز خطرات ناشی برای دندان کودک با معاینه دقیق و مرتب خود جلوگیری می‌کند.
خدمات تخصصی دندانپزشکی اطفال
دندانپزشک متخصص خدماتی را در حیطه کودک ارائه می‌دهد که می‌تواند سلامت دهان و دندان کودک را از سنین بسیار کم و پایین تضمین نماید.
ترمیم دندان‌های شیری و دائمی
دلایل مختلف و گوناگونی سبب پوسیدگی، شکستگی و عدم رشد مناسب دندان‌ها در کودکان می‌شود، همواره پر کردن و کشیدن دندان مختص به دندان‌های دائمی نمی‌باشد و دندان‌های شیری کودکان را نیز می‌تواند ترمیم کرد. سلامت دندان‌های شیری به اندازه دندان دائمی از اهمیت بسیار بالایی برخوردارهستند. وجود درد و یا عفونت در دندان شیری باعث می‌شود که کودک از جویدن صحیح و خوردن غذای خودداری نماید و در نهایت در صورت عدم جویدن صحیح غذا سبب به وجود آمدن دل درد در کودکان می‌شود در نتیجه غذا به خوبی جذب بدن نمی‌شود و سبب عدم رشد صحیح و ضعف شدید کودک می‌شود.
فلوراید تراپی
یکی از عنصرهایی که به صورت طبیعی در طبیعت موجود است، توانایی ویژه و منحصر به فردی در ترمیم و تقویت مینای دندان دارد، فلوراید می‌باشد. قرار گرفتن دندان در برابر فلوراید سبب تقویت مینای دندان و جذب بیشتر مواد مغذی از دست رفته دندان شده و در دراز مدت از پوسیده شدن دندان جلوگیری می‌کند، همچنین فلوراید قابلیت این را دارد که مقاومت و استحکام دندان را به خوبی افزایش دهد.
شیار پوش(سیلانت)
روشی بسیار امن و بدون درد برای افزایش قدرت دندان و همچنین جلوگیری از پوسیدگی دندان به مدت طولانی(5 سال یا بیشتر از آن) فیشور سیلانت است. سطح دندان‌های جلو به علت قرار گیری در برابر انواع مواد غذایی گوناگون بیشتر در معرض پوسیدگی و خراب شدن می‌باشد ، همین امر باعث شده تا سبب به وجود آمدن شیارهای متعدد و بسیار کوچکی بر روی سطح دندان جلو شوند. در نهایت مواد غذایی با قرار گیری در این شیارها سبب پوسیدگی و خراب شدن دندان‌های کودک می‌شوند. برای جلوگیری از پوسیدگی دندان‌ها و از بین بردن این شیارها، دندان‌های دارای شیار با ماده مخصوص و همرنگ دندان طبیعی کودک به نام درزگیر پوشانده می‌شوند.
ارتودنسی پیشگیری
در برخی از موارد ممکن است کودکان دندان شیری خود را زودتر از دست داده و یا آن را زودتر از موعد بکشد. در این موقعیت دندان‌های دو طرف شروع به حرکت به سوی فضای خالی می‌کنند. از طرف دیگر دندان‌های دائمی کودک هنوز رشد نکرده‌اند و در زیر لثه قرار دارند، اگر حفره دندان به صورت دائمی با دندان یگری پر شود، دندان زیر لثه کودک قادر به رشد نمی‌باشد و در نتیجه رشد نامنظم دندان دائمی برای کودک به ارمغان می‌آید. برای جلوگیری از این اتفاق باید دندان‌های شیری را با مراجعه به موقع به دندانپزشک متخصص اطفال و انجام اقدامات لازم تا زمان ظهور دندان‌های پایینی دائمی به درستی نگهداری کرد.
پس از افتادن یا کشیدن دندان، وسیله‌ای به نام فضا نگهدار توسط دندانپزشک با قالب گیری دندان اصلی کودک برای او ساخته می‌شود تا در فضای خالی قرار گیرد و باعث رشد منظم و صحیح دندان‌های دائمی کودک گردد.
روکش کردن دندان شیری کودک
ممکن است در برخی از موارد دندان شیری کودک با پوسیدگی بسیار بالایی رو به رو شود، در این مواقع دیگر نمی‌توان با پر کردن از شکستگی و پوسیدگی جلوگیری کرد. در این مواقع روکش فلزی مخصوصی برای کودک توسط دندانپزشک ساخته می‌شود و بر روی دندان او چسبیده می‌شود، زمانی که دندان شیری کودک می‌افتد به راحتی و به همراه آن دندان از دهان خارج می‌شود.
اهمیت دندان شیری
دندان‌های شیری نقش بسیار مهم در شکل گیری و توسعه دهان و فک کودک دارند. در واقع دندان‌های شیری کودک طول قوس در فک را به خوبی حفظ کرده و جایگزین دائمی دندان بر اساس دندان‌های شیری( دندان اولیه) ایجاد می‌شود. همچنین دندان‌های شیری و یا اولیه راهنمایی‌هایی برای مسیر رشد دندان‌های دائمی ارائه می‌دهد. عضلام فم و همچنین تشکیل استخوان فک به دندان‌های شیری بستگی دارد تا به خوبی فاصله مناسب دندان‌های دائمی را حفظ نماید. ریشه دندان‌های شیری سبب پیدایش دندان‌های دائمی می‌شود. دندان‌های اولیه در گفتار کودک، لبخن و جویدن غذا نقش بسیار مهمی دارد.
مراقبت از دندان‌های شیری
توجه به نکاتی در خصوص مراقبت از دندان شیری کودکان می‌تواند به کودک در داشتن دندان شیری سالم کمک بسیار زیادی کند، نکات مراقبت از دندان شیری به شرح زیر می‌باشد.
- شیر دادن(به ویژه شیر خشک) به کودک را در شب محدود کنید، شیر به دلیل داشتن مواد قندی به مرور سبب پوسیدگی دندان کودکان می‌شود.
- کودکان خود را به مسواک زدن عادت دهید و نحوه صحیح و اصولی مسواک زدن را به آن‌ها آموزش دهید.
- نوشابه‌های گازدار علاوبر پوسیدگی دندان در استحکام استخوان کودک تاثیر گذار است، سعی کنید استفاده از نوشیدنی‌های گازدار را برای کودکان محدود کنید.
موارد بالا در مراقبت از دندان‌های شیری نقش اساسی دارد و می‌تواند سلامتی دندان‌های شیری را به ارمغان آورد.
بهترین سن جهت مراجعه به دندانپزشک کودکان
اگر مشکلی سلامت دهان و دندان کودک را تهدید نماید، بهتر است از سن 4 سالگی کودک را برای اولین بار نزد دندانپزشک اطفال ببرید. در سن 6 سالگی برای ارزیابی الگوی صحیح رشد دهان و روند در آمدن دندان دائمی حتما باید به دندانپزشک متخصص مراجعه شود. از آن به بعد ویزیت منظم به دندانپزشک به سلامت و پیشرفت دهان و دندان کودک هر 6 ماه و یا حداکثر هر 1 سال یکبار باید صورت گیرد. از زمانی که اولین دندان دائمی کودک شروع به رشد می‌کند، کودک باید به طور مرتب به کلینیک دندانپزشکی کودکان مراجعه نماید. با توجه به نحوه شکل گیری اولین دندان دائمی و میزان فواصل ایجاد شده بین آن‌ها، اگر به طور منظم و دقیق به دندانپزشک اطفال مراجعه نشود، امکان تشکیل پلاک در شیارها و فواصل بین دندان‌ها (در صورت عدم رسیدگی اصولی و دقیق) وجود دارد که منجر به مشکلات متعدد لثه اعم از التهاب و عفونت می‌شود.
اضطراب دندانپزشکی در کودکان
Dental Anxiety یا اضطراب دندانپزشکی در کودکان بسیار رایج می‌باشد، در برخی از شرایط حتی بزرگسالان نیز همین احساس را در مواجعه با دندانپزشک دارند. بنابراین به خوبی می‌توانید تصور کنید که به چه میزان زمان مراجعه کودک به دندانپزشک می‌تواند برای او اضطراب آور باشد. به کار گیری برخی نکات در هنگام مراجعه کودک به دندانپزشک اطفال می‌تواند تا حدودی در کنترل استرس کودک کمک کند.
برخی از رایج‌ترین اضطراب دندان پزشکی کودکان
در برخی از شرایط اضطراب همه‌ی کودکان در مواجه به دندانپزشک اطفال یکسان بوده و همین دلیل باعث شده تا راهکار مشخصی برای آن ارائه شده باشد، برخی از رایج‌تری ترس کودکان در مراجعه به دندانپزشک متخصص به شرح زیر می‌باشد.
خجالت و ترس از تمسخر شدن
برخی از کودکان دارای مشکلات دندانی واضحی مانند پوسیدگی یا تغییر شکل دندان هستند و نسبت به این موضوع خودآگاهی دارند و همین امر سبب ایجاد ترس و نگرانی در آن‌ها می‌شود. این ترس به ویژه در کودکانی که مورد تمسخر دیگران قرار می‌گرند شدیدتر می‌باشد. در این مرحله، اطمینان دادن به کودک بسیار مهم است، به او این اطمینان را بدهید که کارکنان دندانپزشکی قبلا هر مسئله‌ای را دیده‌اند و با آن مواجه شده‌اند. همچنین تیم دندانپزشکی درم می‌کنند که ترس یک واکنش طبیعی بوده و کودک نباید خجالت بکشد. سعی کنید دندانپزشک اطفال با تجربه پیدا کنید تا برای برقراری آرامش در طول انجام کار با کودک به راحتی ارتباط برقرار کند.
اضطراب از تزریق بی‌حسی و سوزن
این ترس د برخی از بزرگسالان نیز وجود دارد، اطلاع درد در رابطه با سوزن بی‌حسی برای کودکان بسیار ترسناک است. با این حال دندانپزشکان حرفه‌ای با بهره گیری از تکنیک‌هایی تزریق بدون درد را برای کودکان به ارمغان می‌آورند. بهتر است سوزن از دید کودک دور نگه داشته شود و از کودک خواسته شود تا چشمان خود را قبل از تزریق ببندد. در اغلب شرایط اضطراب دندانپزشکی به علت ترس از درد پس از شنیدن تجربیات دردناک از سایر کودکان و بزرگسالان که عمل مشابهی داشتند، به وجود می‌آید.
بهترین سن جهت ارتودنسی کودکان و نوجوانان
مطابق نظر و تحقیقات مراکز ارتودنسی معتبر در سراسر جهان به ویژه در آکادمی دندانپزشکی اطفال آمریکا، بهترین سن جهت انجام ارتودنسی کودکان معمولا بین 7 تا 12 سالگی می‌باشد. اگر ویزیت و مراجعه کودکان به کلینیک دندانپزشکی به موقع و اصولی باشد، می‌توانید از سنین کم به ارتودنسی پیشگیرانه و سایر روش‌های درمانی دیگر برای حفظ سلامت دهان و دندان کودک خود پرداخته و هزینه کم‌تری را برای درمان دندان کودکتان متقبل شوید.
